Gürcü Yahudilerinin en iyi saklanan sırrı ile tanışın : “Lailashi Codex”
1940 yılında bulundu. Yapılan analizler el yazması parşömenin 10 – 11 yüzyıla ait olduğunu gösteriyor. Günümüzde Gürcistan’ın Tiflis kentinde, Ulusal el yazmaları merkezinde muhafaza edilmektedir.
Gruzinik dilini konuşan bu Yahudiler dünyanın en eski cemaatlerinden biridir. Gürcü Yahudileri’nin bölgede 2.600 yıllık bir tarihi vardır. Gurjim veya kartveli ebraelebi denen bu cemaatin kökenleri konusunda tartışmalar olsa da en kabul edilen görüş cemaatin M.Ö. 6. yüzyılda Kral Nebukadnezar döneminde Babil Sürgünü sırasında geldikleridir.
İbranice’de ‘gece, karanlık’ anlamına gelen laila kelimesinin açık çağrışımlarına sahip olmasına rağmen, İngiliz Yahudilerinin Leylashi adını bilmesi pek olası değildir . Kafkas dağlarının uzak eteklerindeki bu karanlık yerin, Yahudi Tarihinin heyecan verici gizemlerinden birine sahip…
Lailashi, Gürcistan’ın batı kesimindeki en büyük Yahudi yerleşimiydi. Kvemo Svaneti bölgesinde 887m yükseklikte yer almaktadır. 2014 Ulusal Nüfus Sayımı’na göre köyün nüfusu 262’dir ve bu nüfusun yüzde 99’u Gürcü’dür. Ancak 2013 yılında köyde dikilen Dostluk Dikilitaşı, buranın bir zamanlar Gürcülerin, Yahudilerin, Ermenilerin ve Rumların barış içinde yaşadığı ünlü bir ticaret topluluğu olduğunu – dinler arası bir topluluğun mükemmel tanıklığı olduğunu kanıtlıyor.
Bir zamanlar canlı ama şimdi terkedilmiş olan Lailashi sinagogu, bu görkemli tarihe yalnız bir tanık olarak duruyor. Bazı Gürcü-Yahudi hayırseverler sayesinde yakın zamanda yeni bir hayat verilen bu metruk bina, Tevrat ilmi ve Yahudi tarihindeki en umut verici ve değerli keşiflerden birinin çekirdeğini oluşturuyor.
Lailashi köyü ayrıca çok değerli arkeolojik keşiflerle bağlantılıdır. MÖ 9-8 . yy’a tarihlenen 13 Tunç baltanın tesadüfi buluntuları , burada Tunç Çağı’ndan beri bir yerleşimin varlığını düşündürmektedir. Bu eşsiz eserler şimdi St. Petersburg’un Dünyaca ünlü Hermitage Müzesi’nde bulunmaktadır.
Orta çağda, Lailashi Gürcü hazinesinin koruyucusu olarak işlev gördü. Çeşitli düşmanların istilaları sırasında kilise ve manastırlardan kutsal dini eserler ve değerli nesneler çıkarıldı. Doğal olarak güçlendirilmiş konumu nedeniyle Lailashi’de yetiştirildiler ve saklandılar…