Paul Celan,Almanca yazılan edebiyatın önde gelen isimlerindendir.
1920 yılında Romanya’nın Czernowitz kasabasında dünyaya geldi.
Asıl adı Paul Antschel’dir.
1938 yılında tıp eğitimine başladı fakat II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Romanya’ya döndü.
1941’de Czernowitz Alman orduları tarafından işgal edilince Savaşın sonuna kadar -iki yıla yakın -Auschwitz toplama kampında yaşamaya çalıştı,ailesi’nin tüm ferleri ise bir başka toplama kampında katledildi.
Acılarla dolu yaşamı ve bir Yahudi olarak karşılaştığı zorluklar şiirini besleyen en önemli kaynaklardır.
En bilinen siiri todesfuge (Ölüm Fügü) siiridir.(şiirinin başlığını ilk önce “ölüm tangosu” olarak düşünmüştür.)
Şiir,Auschwitz de yaşananlarla ilgilidir(Naziler akşam karanlığında Yahudi esirlerin kafalarına kurşun sıkıp öldürmeden önce kendi mezarlarını kazdırırken diğer Yahudilere de keman çaldırtıyorlardı)
ÖLÜM FÜGÜ
“Akşam vakitlerinde içmekteyiz sabahın / kapkara sütünü / ve öğlenlerle sabahlarda bir de geceleri / hiç durmaksızın içmekteyiz / bir mezar kazıyoruz havada rahat yatılıyor / Bir adam oturuyor evde yılanlarla oynayıp yazı yazan / hava karardığında Almanya’da senin altın saçlarını yazıyor Margarete / bunu yazıp evin önüne çıkıyor ve yıldızlar / parlıyor / köpeklerini çağırıyor ıslıkla / sonra Yahudilerini çağırıyor ıslıkla / toprakta bir mezar kazdırıyor / bize buyruk veriyor haydi bakalım şimdi dansa…
Adam bağırıyor daha derin kazın toprağı siz ötekiler / şarkı söyleyip dans edin / tutup palaskasındaki demiri savuruyor havada gözlerimin / rengi mavi / sizler daha derine sokun kürekleri ötekiler / devam edin / çalmaya ve dansa…”
Almanca konuşulan bir evde büyüyen Paul Celan’ın dinsel ayrımcılıktan nasiplenmeden geçen çocukluğunda annesinden edindiği Alman şiirine olan tutkusu,onu Almanca yazmaya sevk eder. Celan’ın, holokost sonrası yaşadığı yoğun düş kırıklığını yansıtan ; Celan, toplama kampında ensesinden vurularak öldürülen annesinin ölümünü bir yıl sonra öğrendiğinde “Muttersprache” (Ana Dil) şiirinde şu dizeleri yazar:
“Ve katlanabiliyor musun anne bir zamanlar okuduğun,o zarif,Almanca ve acı dolu kafiyelere”.
Paul Celan,kimi Holokost kurtulanı edebiyatçılar gibi;Tahmini olarak 20 Nisan 1970’da Paris’te kendini Seiné Irmağı’na atarak yaşamına son verdi.
Cesedi 1 Mayıs 1970 de bulundu.