Sarp OBAY
BOTWİNİSTLER –
İspanya da 1931’de Cumhuriyetçiler demokratik bir seçimle iktidara geldikten sonra yeni bir anayasa yaparak,krallığı kaldırdılar.
Fakat 1936’da faşistlerle,kralcılar General
Francisco Franco liderliğinde askeri darbe yaparak kentleri tek tek ele geçirmeye başladıklarında bir iç savaş patlak verdi.
Darbecileri,Hitler Almanyası ile Mussolini İtalyası açıkça desteklediler ve böylece İspanya İç Savaşı uluslararası anlamda ideolojilerin savaşı haline dönüştü.
İspanya iç savaşına katılan uluslararası gönüllü savaşçılar ile ilgili çok geniş bir literatür bulunmasına rağmen,İspanya’daki Yahudi rolünün önemi tarihçiler/araştırmacılar tarafından neredeyse hiç dikkate alınmamıştır.
İspanya İç Savaşı’yla ilgili çok sayıda yazın ve sanat yapıtın da Yahudiler’den hiç bahsedilmemesi’nin yüzyıllardır bilerek oluşturulan Yahudi Pasiftir efsanesini taze tutmak için olduğu çok bellidir ki bu başlık bile ciltleri dolduracak ayrı bir yazı konusudur.
İspanya İç Savaşı sırasında 50’den fazla ülkeden en az 35.000 gönüllü savaşmaya geldi ve çeşitli ülkelerden gelen bu gönüllülerden kabaca 5.000’i Yahudi kökenlilerdi.
Uluslararası Tugaylarda özellikle; Polonya,Amerika,Fransa,İngiltere,Almanya ve Kanada gibi ülkelerden gelen gönüllüler arasındaki Yahudilerin oranı diğer ülkelerden gelen Yahudilere göre daha yüksekti.
Uluslararası gönüllüler de en çok Yahudi savaşçıyı,Polonyalı Yahudiler oluştururken
(yaklaşık % 45) ikinci büyük çoğunluğu Amerikalı Yahudiler oluşturmaktaydı.
Amerikalıların oluşturduğu Abraham Lincoln Tugayında ki 3.000 gönüllü’nün yaklaşık üçte birini Yahudiler oluşturuyordu
Britanyalıların’da yaklaşık % 20’sinin Yahudi olduğu tahmin edilmektedir.
Keza birçok Yahudi komünist bile değildi sadece Nazilere ve faşistlere karşı savaşmak için İspanya’ya gelmiş ve artan faşizme karşı savaşmak isteyen Yahudilerdi.
Yahudiler,İspanya da ki yabancı savaşçıların çoğunluğunu oluşturduğu gibi,sağlık
personelininde % 70’i ni Yahudiler oluşmaktaydı.Keza ameliyathanelerin ortak dili dahi Yidişçeydi.
Amerikalı gönüllüler tarafından kurulan Abraham Lincoln Tugayın da savaşan bir Yahudi Savaşçı şunları yazdı:
“Ben komünist değilim ama herhangi bir komünist kadar anti-faşist biriyim.Burada olmamın tek bir nedeni var.Ben bir Yahudi olduğum için İspanya’ya geldim.Faşizmin kazanması durumun da bunun Dünya ve halkım için ne anlama geldiğini çok iyi biliyorum.”
Antifaşist gönüllüler arasında ki Yahudilerin yüksek yüzdesi Yahudi bir birliğin kurulması düşüncesini oluşturdu.
Uluslararası birçok birlikte Yahudiler vardı fakat Yahudilerin ayrı bir grup olarak savaştığı tek birlik,çoğunluğu Polonya kökenli 80 kişi tarafından kurulan ve 13.Polonya Dombrowski Tugayından ayrılarak 12 Aralık 1937’de resmi bir Yahudi birliğine dönüşen Botwin Birliğiydi.
(Birçok kaynak,bu sayının daha sonra 200’e kadar çıktığını göstermektedir)
Uluslararası Gönüllü Tugayı’nın bir parçası olan Yahudi Botwin Birliği,adını faşizme karşı savaşın uluslararası simge ismi olan,1925’te Polonya’da idam edilen Yahudi komünist Naftali Botwin’den almıştır.
Botwinislerin İlk savaşları’nın sonucu-bir çoğunun silahının olmaması nedeniyle-tam bir felaketle neticelenmiş ve 120 Yahudi
Savaşçıdan sadece 20’si hayatta kalabilmiş fakat onlarda bir süre esir hayatı yaşadıktan sonrada milliyetçiler tarafından idam edilmişlerdi.
Yahudi olmayan askerler arasında ki antisemitik önyargılar nedeniyle Botwinistler sadece faşizmle savaşmıyor ayrıca diğer birliklerde ki antisemitliklerle de baş etmek zorunda kalıyorlardı.
Birlik bu nedenle 7 Ağustos 1937’de Yiddişce bir gazete çıkararak(diğer dillerdeki çevirileriyle:Der Fraihaits-Kempfer ve Botwin) hem askerlerin morallerini güçlendirmeye hem de antisemitik yaklaşımların önüne geçmeye çalıştı.
Botwin Birliği,Ekim 1938’de Uluslararası Tugayın dağılmasına kadar savaştı ve sağ kalan üyeleri 2.Dünya Savaşı boyunca direniş saflarında Nazilere karşı savaşmaya devam etti.Sovyetler Birliğine geri dönenler ise Stalin tarafından Gulag’lara gönderilerek esir işçi hayatı yaşadı.
1986’da İspanya İç Savaşından tam 50 yıl sonra bir etkinlik gerçekleştirilerek Yahudi gönüllülerin şerefine bir sempozyum düzenlendi.Bu sempozyumla ;
1- Yahudilerin Nazi Krematoryumlarına koyun gibi gitmediği.
2- İspanya İç savaşında birçok Yahudi’nin Nazizlerin ve Faşistlerin Dünya da etkin olması tehlikesini gördüğü,bu nedenle de İspanya da uluslararası gönüllülerin büyük yüzdesinin Yahudiler’den oluşmasına rağmen araştırmacıların Yahudi katılımını kaydetmekte başarısız olduğu neticesine ulaşıldı.
Keza 1970’lere kadar bu konuda bir araştırma yada yazı neredeyse yok gibidir ki günümüz de dahi bu konu hala karanlıkta kalmaya devam etmektedir.
İspanya İç Savaşı,Yahudilerin sadece Nazilere ve Faşistlerle karşı savaştıkları bir yer değildir.
Ayrıca 19.yüzyılda bilerek basma kalıp sanal bir algı olarak oluşturulan Yahudi’nin bir korkak olduğu düşüncesine karşı savaştıkları bir yerdi.